Νεογιλά ή παιδικά δόντια- Νεογιλή οδοντοφυΐα
Τα νεογιλά δόντια είναι η πρώτη γενιά δοντιών που εμφανίζονται στο στόμα. Ξεκινάει η εμφάνιση τους στόμα γύρω στον 6ο μήνα από τη γέννηση και ολοκληρώνεται περίπου στην ηλικία των 2 1/2ετών. Τα νεογιλά δόντια είναι 20 συνολικά 10 στην άνω γνάθο και 10 στην κάτω γνάθο.
Είναι χρήσιμα τα παιδικά ( νεογιλά ) δόντια;
Η σημασία των νεογιλών δοντιών είναι μεγάλη τόσο για του σωστή ανάπτυξη του στοματογναθικού συστήματος του παιδιού, όσο και για τη μάσηση της τροφής, την επικοινωνία αλλά και την εμφάνιση. Επίσης είναι απολύτως απαραίτητα για τη διατήρηση χώρου και την ομαλή ανατολή των μόνιμων δοντιών. Για όλους αυτούς τους λόγους, η αντίληψη ότι τα παιδικά - νεογιλά δόντια δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία, επειδή αντικαθίστανται με τα μόνιμα, είναι πέρα για πέρα λανθασμένη.
Μόνιμα δόντια - μόνιμη οδοντοφυΐα.
Από τον 6ο χρόνο της ζωής τα νεογιλά δόντια αντικαθίστανται σταδιακά από τα μόνιμα δόντια τα οποία αποτελούν τη δεύτερη και τελευταια γενιά των δοντιών. Η ολοκλήρωση της οδοντοφυΐας γίνεται με την εμφάνιση των δεύτερων γομφίων περίπου στο 12ο με 13ο έτος της ηλικίας. Στη φάση αυτή ο αριθμός των μονίμων δοντιών είναι 28. Ακολουθεί η εμφάνιση των τρίτων γομφίων ( φρονιμήτες ) περίπου σε ηλικία 17 ως 20 ετών. Τότε ο συνολικός αριθμός των δοντιών είναι 32.
Θηλασμός δάχτυλου, πιπίλα.
Πολλά μωρά και μικρά παιδιά θηλάζουν ένα η περισσότερα δάχτυλα ή χρησιμοποιούν πιπίλα. Η συνήθεια αυτή τους παρέχει ασφάλεια, τα ηρεμεί και πολλές φορές τα βοηθάει να αποκοιμηθούν. Ωστόσο μπορεί να επηρεαστεί η θέση των δοντιών ή/και η ανάπτυξη των γνάθων όταν η συνήθεια γίνεται με μεγάλη ένταση και για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα.
Προβλήματα που σχετίζονται με το θηλασμό δακτύλου, πιπίλας.
Ο έντονος, συχνός ( κατα τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου ) και παρατεταμένος χρονικά θηλασμός μπορεί να προκαλέσει προβλήματα:
στα δόντια του παιδιού: αυξημένη οριζόντια πρόταξη, ‘πεταχτά δοντια’
στα οστά των γνάθων: προεξέχουσα ή/και στενή άνω γνάθος
στη θέση της γλώσσας: η τοποθέτηση της γλώσσας ανάμεσα στα δόντια της άνω και κάτω γνάθου έχει σαν αποτέλεσμα όταν το παιδί κλείνει το στόμα του να υπάρχει κενό μεταξύ των δοντιών ( χασμοδοντία ).
Τα περισσότερα παιδιά σταματούν μόνα τους το θηλασμό του δακτύλου ή της πιπίλας μετά την ηλικία των 4 ετών όποτε τα παραπάνω προβλήματα μπορεί να αυτοδιορθωθούν.
Τρόποι αντιμετώπισης του θηλασμού του δακτύλου, πιπίλας
Συζητώντας με υπομονή και κατανόηση, χωρίς να χρησιμοποιούνται υποτιμητικά λόγια και χωρίς να δημιουργείται φόβος για συνέπειες.
Χρησιμοποιώντας ένα ημερολόγιο καταγραφής των προσπαθειών του παιδιού. Στο τέλος του μήνα το παιδί ανταμείβεται με κάτι που επιθυμεί έντονα, πχ παιχνίδι.
Αν το παιδί εξακολουθεί να θηλάζει το δάχτυλο μετά την ηλικία των 5 ετών και υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα δόντια ή στις γνάθους, ο οδοντίατρος μπορεί να εξηγήσει στο παιδί γιατί δεν πρέπει να το συνεχίσει και να το ενθαρρύνει να το σταματήσει. Υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να χρειαστεί η συνεργασία με παιδοδοντίατρο και ορθοδοντικό προκειμένου να κατασκευαστεί ειδικό ορθοδοντικό μηχάνημα το οποίο θα βοηθήσει το παιδί να διακόψει τη συνήθεια. Η χρήση της πιπίλας είναι προτιμότερη από τον θηλασμό του δακτύλου, γιατί η συνήθεια αυτή σταματά ευκολότερα.
Χαρακτηριστικά πιπίλας
Αρκετές φορές η προσπάθεια αποφυγής της χρήσης της πιπίλας οδηγεί στο θηλασμό του δακτύλου το οποίο σαν υποκατάστατο της συνήθειας μπορεί να έχει σοβαρότερες συνέπειες για την ανάπτυξη των γνάθων. Πως γίνεται η επιλογή της κατάλληλης πιπίλας:
Το μέγεθος πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να μη χωράει ολόκληρη στο στόμα του παιδιού
Η θηλή πρέπει να είναι μαλακή με όσο το δυνατό λεπτότερο και ευλύγιστο αυχένα. Το σχήμα την πρέπει να είναι ανατομικά συμμετρικό, για να είναι πάντα σωστά τοποθετημένη στο στόμα του μωρού. Θα πρέπει να έχει πεπλατυσμένο σχήμα και μικρό ύψος ώστε να επηρεάζει όσο το δυνατόν λιγότερο την ανάπτυξη των γνάθων.
Η προστατευτική ασπίδα πρέπει να έχει την κατάλληλη καμπυλότητα για να εφαρμόζε ικανοποιητικά στην περιοχή των χειλιών και να έχει πολλές και μεγάλες τρύπες αερισμού, ώστε να μην ερεθίζεται το δέρμα γύρω από τα χείλη από το σάλιο.
Η πιπίλα δεν πρέπει ποτέ να επικαλύπτεται με μέλι, ζάχαρη ή οποιοδήποτε γλυκαντικό για την αποφυγή πρόκλησης τερηδόνας.
Οι πιο συχνές νόσοι του στόματος στα παιδιά
Οι πιο συχνές νόσοι είναι η τερηδόνα και η ουλίτιδα. Προκαλούνται και οι δυο από τα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας που σχηματίζεται στις επιφάνειες των δοντιών όταν δεν καθορίζονται σωστά.
Τερηδόνα
Η τερηδόνα προκαλεί την προοδευτική καταστροφή των δοντιών. Δεν είναι κληρονομική νόσος. Προκαλείται από τα μικρόβια της οδοντικής μικροβιακής πλάκας, τα οποία για να την προκαλέσουν χρειάζονται την παρουσία στο στόμα υδατανθράκων και κυρίως ζάχαρης. Η αντιμετώπιση των βλαβών πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατόν. Ο κίνδυνος προσβολής από την τερηδόνα σε άτομα με διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες και με κακή στοματική υγιεινή, Είναι μεγάλος και για τα νεογιλά και μόνιμα δόντια. Οι περιοδικές επισκέψεις στον οδοντίατρο βοηθούν ώστε να εντοπιστούν έγκαιρα οι βλάβες και να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
Ουλίτιδα
Κυριότερα συμπτώματα της είναι η ερυθρότητα και διόγκωση των ούλων και η αιμορραγία κατα το βούρτσισμα. Η συχνότητα και η βαρύτητα της ουλίτιδας αυξάνονται κατα την περίοδο της εφηβείας γιατί οι ορμονικές μεταβολές επηρεάζουν την υγεία των ούλων. Σε κάθε περίπτωση, η έλλειψη στοματικής υγιεινής αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα για την εμφάνιση της ουλίτιδας.
Πρόληψη
Προληπτικά προγράμματα στον ιατρείο και στο σπίτι μπορούν όχι μόνο να περιορίσουν την εμφάνιση τους αλλά και να αναστείλουν την εξέλιξη τους όταν βρίσκονται σε αρχικά στάδια.
Η πρόληψη ξεκινάει με την εμφάνιση του πρώτου δοντιού και περιλαμβάνει:
Οδηγίες στοματικής υγιεινής
Παρακολούθηση ανατολής και ανάπτυξης των δοντιών
Συμβουλές σωστής χρήσης του φθορίου
Συμβουλές για πιθανόν στοματικές συνήθειες
Προληπτικές καλύψεις οπών και σχισμών
Χρήση φθορίου για την πρόληψη της τερηδόνας
Το φθόριο είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για την πρόληψη της τερηδόνας. Σε χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική που προστέθηκε στο πόσιμο νερό παρατηρήθηκε μείωση της τερηδόνας σε ποσοστό μέχρι 50%. Το φθόριο είναι ιχνοστοιχείο που βρίσκεται στη φύση. Η δράση του φθορίου είναι κυρίως τοπική. Απορροφάται από την αδαμαντίνη των δοντιών και την κάνει πιο ανθεκτική απέναντι στα οξέα που παράγουν τα μικρόβια και προκαλούν την τερηδόνα. Το φθόριο είναι ενεργό συστατικό πολλών προϊόντων για χρήση στο σπίτι ( οδοντόκρεμες, γέλη φθορίου, στοματικά διαλύματα ) και στο οδοντιατρείο ( φθοριούχα ζελέ και βερνίκια ). Η χρήση φθοριούχου οδοντόκρεμας συστήνεται από τη βρεφική ηλικία ( 6 μηνών με την Ανατολή του πρώτου νεογιλού δοντιού). Θεωρείται το σημαντικότερο μέσο πρόληψης της τερηδόνας. Από την ηλικία των 6 μηνών έως 6 ετών, η περιεκτικότητα της οδοντόκρεμας σε φθόριο συνίσταται να είναι 1000 ppm. Η ποσότητα της οδοντόκρεμας για παιδιά 3-6 ετών πρέπει να είναι σε μέγεθος μικρού μπιζελιού, ενώ για παιδιά κάτω των 3 ετών πρέπει να είναι ελάχιστη, δηλαδή ένα επίχρισμα ( ίχνος ) στην οδοντόβουρτσα. Τα στοματικά διαλύματα φθορίου χορηγούνται μετά την ηλικία των 6 ετών όταν το παιδί είναι ικανό να μην καταπίνει το διάλυμα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν σκευάσματα με διαφορετικές περιεκτικότητες φθορίου και ο οδοντίατρος ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού θα συστήσει το κατάλληλο στοματικό διάλυμα καθώς και τον τροπο χρήσης του. Στο εμπόριο υπάρχει και γέλη με φθοριούχο κασσίτερο, όπου η ένωση του με τα οργανικά άλατα της οδοντίνης σχηματίζει το αδιάλυτο αλας φθοριοφωσφορικου κασσίτερου το οποίο δρα ως αψίδα προστασίας στο στόμιο των οδοντινοσωληναρίων. Ο οδοντίατρος σας θα σας ενημερώσει αν είναι αναγκαία η χρήση του καθώς και για τον τρόπο χρήσης, τη συχνότητα και διάρκεια χρήσης του.
Ζελέ και βερνίκι για φθορίωση στο ιατρείο
Η τοπική φθορίωση γίνεται στο ιατρείο με σκευάσματα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φθόριο και δρουν με διαφορετικό τρόπο από τα φθοριούχα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στο σπίτι και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα. Ο οδοντίατρος χρησιμοποιεί φθόριο είτε σαν ζελέ το οποίο εφαρμόζει με τη βοήθεια ειδικών δισκαρίων είτε σαν βερνίκι το οποίο επαλείφει πάνω στα δόντια. Είναι μια διαδικασία ασφαλής και απλή και συνήθως γίνεται δύο φορές το χρόνο. Σε παιδιά με αυξημένο κίνδυνο τερηδόνας γίνεται 3-4 φορές το χρόνο. Προληπτικές καλύψεις οπών και σχισμών των δοντιών - sealants Είναι μια απλή , ανώδυνη και ασφαλής μέθοδος πρόληψης της τερηδόνας στις οπές και σχισμές των μαχητικών επιφανειών των οπισθίων δοντιών. Οι μασητικές επιφάνειες των οπισθίων δοντιών έχουν βοθρία ( οπές ) και αύλακες ( σχισμές ). Στις περιοχές αυτές παγιδεύονται μικρόβια και υπολείμματα τροφών με αποτέλεσμα τη δημιουργία τερηδόνας. Μελέτες έχουν δείξει ότι 3 στα 4 οπίσθια δόντια τερηδονίζονται μέχρι την ηλικία των 12 ετών. Η τοποθέτηση τουσ γίνεται σε μια επίσκεψη. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι διαφανείς ή αδιαφανείς λεπτόρευστες ρητίνες. Ο μέσος χρόνος διαρκείας είναι περίπου 4 χρόνια. Όταν υπάρχει καλή στοματική υγιεινή μπορεί η διάρκεια να αυξηθεί περισσότερο. Πρέπει να ελέγχονται από τον οδοντίατρο κάθε 6-12 μήνες.
Έφηβοι
Η εφηβεία είναι μια μεταβατική περίοδος ανάμεσα στη παιδική ηλικία και στην ενηλικίωση. Οι έφηβοι έχουν ιδιαίτερα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά και ανάγκες για την υγεία τους. Όσον αφορά στη στοματική κοιλότητα, έχει αποδειχθεί ότι οι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο τερηδόνας, τραυματισμού των δοντιών και περιοδοντικών προβλημάτων. Είναι η ηλικία που μπορούν να διαγνωστούν προβλήματα έλλειψης ή και διάπλασης των μόνιμων δοντιών καθώς και η ανάγκη για ορθοδοντική θεραπεία.
Ορθοδοντικά Προβλήματα
Κατα την περίοδο της νεογιλής και μικτής οδοντοφυίας, πολλά προβλήματα μπορούν να επηρεάσουν τη σωστή Ανατολή, τη διευθέτηση και τη σύγκλειση των δοντιών ( τρόπος που κλείνουν μεταξύ τους).
Οι πιο συχνοί αιτιολογικοί παράγοντες είναι:
Η κληρονομικότητα
Οι στοματικές συνήθειες ( κυρίως ο θηλασμός του δάχτυλου και η παρατεταμένη χρήση πιπίλας)
Η πρόωρη απώλεια δοντιών
Η έγκαιρη και ορθή διάγνωση και αντιμετώπιση των προβλημάτων από τον οδοντίατρο μπορεί να ελαττώσει τη βαρύτητα τους.
Διαταραχές διάπλασης των δοντιών
Τόσο τα νεογιλά όσο και τα μόνιμα δόντια μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές στον αριθμό, το μέγεθος, την κατασκευή και τη μορφή τους. Οι σημαντικότερες οδοντικές ανωμαλίες είναι τα υπεράριθμα δόντια, η ανοδοντία, η υποδοντία, οι ανωμαλίες στο μέγεθος του δοντιού, η συνοδόντωση, η οδοντική διδυμία, τα γενέθλια και μεταγενέθλια δόντια, η ατελής αδαμαντινογένεση και η ατελής οδοντινογένεση.
Υπεράριθμα δόντια
Είναι τα επιπλέον δόντια που παρουσιάζονται στον οδοντικό φραγμό. Τα δόντια αυτά μπορεί να έχουν φυσιολογική μορφολογία ή να είναι μικρότερα σε μέγεθος. Οι μεσόδοντες είναι τα πιο συνηθισμένα, έχουν κωνικό σχήμα και εντοπίζονται ανάμεσα στους κεντρικούς τομείς της άνω γνάθου. Αν είναι έγκλειστα μπορεί να εμποδίσουν ή να καθυστερήσουν την ανατολή των παρακείμενων δοντιών. Αν τα υπεράριθμα ανατείλουν μπορεί να προκαλέσουν λειτουργικά και αισθητικά προβλήματα. Η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντικά με ισχυρό γενετικό υπόστρωμα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται στην αφαίρεση του δοντιού και ορθοδοντική διευθέτηση του φραγμού.
Ανοδοντία - Υποδοντία
Πρόκειται για την απουσία ορισμένων ( υποδοντία ) ή όλων ( ανοδοντία) των δοντιών από το φραγμό. Η αιτιολογία είναι γενετική. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται στην ορθοδοντική διευθέτηση του οδοντικού φραγμού και στη μερική ή ολική προσθετική αποκατάσταση των δοντιών που λείπουν.
Ανωμαλίες στο μέγεθος του δοντιού
Μακροδοντία
Πρόκειται για δόντια που εμφανίζονται μεγαλύτερα σε μέγεθος από τα φυσιολογικά, μπορεί δε να αφορά ένα ή περισσότερα δόντια.
Μικροδοντία
Πρόκειται για δόντια που εμφανίζονται μικρότερα από τα φυσιολογικά.
Κωνικά δόντια
Πρόκειται για δόντια που παρουσιάζουν κωνικό σχήμα με αιχμηρό άκρο. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται στην αισθητική αποκατάσταση και ορθοδοντική διευθέτηση του οδοντικού φραγμού.
Συνοδόντωση
Πρόκειται και τη συνένωση δύο οδοντικών σπερμάτων με αποτέλεσμα το σχηματισμό ενός οδοντικού μορφώματος. Μπορεί να αφορά όλο το μήκος του δοντιού ή μόνο τη ρίζα.
Οδοντική διδυμία
Πρόκειται για ατελή διαχωρισμό του οδοντικού σπέρματος με αποτέλεσμα το σχηματισμό δύο μερικώς ή ολικώς ξεχωριστών δοντιών με μια κοινή ρίζα. Παρατηρείται και στο νεογιλό και στο μόνιμο φραγμό. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται στην αισθητική αποκατάσταση, ή εξαγωγή και ορθοδοντική διευθέτηση του οδοντικού φραγμού.
Γενέθλια και μεταγενέθλια δόντια
Πρόκειται για νεογιλά δόντια τα οποία έχουν ήδη ανατείλει κατα τη γέννηση, ενώ μεταγενέθλια δόντια είναι εκείνα τα δόντια που ανατέλλουν σε διάστημα ενός μηνός από τη γέννηση. Συνήθως είναι κανονικά νεογιλά με ατελή ρίζα, ενώ σε μερικές περιπτώσεις είναι υπεράριθμα. Προκαλούν συχνά δυσκολία στο θηλασμό. Τα πιο συνηθισμένα δόντια της ομάδας είναι οι κεντρικοί τομείς της κάτω γνάθου. Η αιτιολογία των νεογνικών δοντιών είναι άγνωστη αν και μάλλον υπάρχει ισχυρό γενετικό υπόστρωμα. Η εξαγωγή των νεογνικών δοντιών πολλές φορές είναι απαραίτητη.
Ατελής Αδαμαντινογένεση
Αναφέρονται οι μεμονωμένες ανωμαλίες της αδαμαντίνης που οφείλονται αποκλειστικά σε γενετικά αίτια και δε συνοδεύονται από άλλες εκδηλώσεις σε αλλά συστήματα του οργανισμού. Εμφανίζεται σε όλα τα νεογιλά και μόνιμα δόντια. Τα δόντια εμφανίζουν προβληματική αδαμαντίνη που προκαλεί ευαισθησία στα δόντια και ευνοεί τον σχηματισμό τερηδονικών βλαβών. Είναι κληρονομική. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται σε συντηρητικές αισθητικές και προσθετικές αποκαταστάσεις.
Ατελής Οδοντινογένεση
Είναι γενετικό νόσημα. Η κλινική εικόνα φαίνεται από φαιά, ημιδιαφανή οπαλίζοντα δόντια τόσο στο νεογιλό όσο και στο μόνιμο φραγμό. Η αδαμαντίνη υφίσταται εύκολα κατάγματα όχι λόγω δίκης της ανωμαλίας, αλλά λόγω ανωμαλιών της υποκείμενης οδοντικής. Η διαταραχή αυτή κληρονομείται με τον αυτοσωμικό επικρατούντα χαρακτήρα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση συνίσταται σε προσθετική αποκατάσταση των νεογιλών και μόνιμων δοντιών.
Το οδοντιατρείο μας παραμένει κοντά σας για να σας βοηθήσει τόσο πληροφοριακά όσο και πρακτικά σε οποιαδήποτε απορία σας!
コメント